Akaryakıt fiyatları
IATA adına dünya akaryakıt kullanıcısı havacılık sektörü
Miami'deki toplantıda geçtiğimiz hafta buluştu. İşin aslı herkes oturup
akaryakıt konuşmuş. Detayları atlayıp size bir çırpıda söyleyebilirim ki
havacılıktaki tüm maliyetlerin üçte birini oluşturan akaryakıt kalemi ne yazık
ki önümüzdeki yıllarda da bu oranda seyretmeye devam edecek.
Akaryakıttaki rafineri kapasite sorunu nedeniyle yaşanan bu
rakam yüksekliği IATA'ya göre bu defa spekülatif bulunmadı. Elbette bu yorumda
USA'nın ne kadar etkisi var bilinmez ama yine de bu paranoyalardan arınarak
söylemek gerekirse bu yıl da bilet fiyatlarında sürpriz bir indirim yaşanması
mümkün gözükmüyor.
Bu bilgiler her ne kadar yabancı ajanslardan düşmüş olsa da
dünyadaki tüm sivil havacılığın gözü kulağı aslında bu toplantıdaydı.
Havacılığa yön veren yüzlerce kişinin bir araya gelerek oluşturduğu bu
toplantıdan hayati değişiklikler çıkması elbette beklenmiyordu ama yine de
havacılığın algıları ve beklentileri akaryakıt fiyatlarının düşeceği sinyalinin
verilmesi üzerine odaklanmıştı.
Akaryakıt fiyatları bu seviyelerde seyretmeseydi herhalde
dünyada altın yıllarını yaşıyor olurdu. Türkiye'de özel havayolu
işletmeciliğinin başladığı 2004'deki akaryakıt fiyatlarına bakılınca bugünkü
rakamlarla neredeyse üç katı farklılık gösteriyor. O tarihteki fiyatların
üzerine ise serbest rekabet ortamındaki çılgınca yarış nedeniyle iç hat uçak
biletlerinde beklenenin üzerinde bir artış olmadı. Bu nedenle belli günler ve
parkurlar haricindeki ulaşımda halen bir sorun yok.
Peki eğer akaryakıt fiyatları bir kriz olur da daha da fazla
artarsa ne olacak?
Yine ABD'de yapılan bu toplantıdan çıkan ortak görüş bundan
böyle havacılıktaki gelişme trendinin herhangi bir krizden etkilenmeyeceği
yönünde. Teze göre ikiz kule saldırıları gibi altından kalkılması zor bir terör
eylemi olsa ve global anlamda bir kriz yaşansa bile havacılık gelişimini
sürdürecek. Çünkü o krizden sonra bir anlamda dünya teröre bağışıklık kazandı.
Hayatın gerçekleşen her şeye rağmen devam ettiğinin biliniyor olması bu tezi
ortaya koyanların en büyük savı.
Bugüne kadar IATA verilerinin neredeyse hiç yanılmadığını
söylemek gerek. Daha doğrusu bu gibi tahminlerde ben IATA tezlerini son derece
yerinde ve sağlıklı buluyorum. Özellikle İstanbul trafiği hakkında yaptıkları
gelişim trendine bakılınca bu kanaatimin ispatlı olduğunu söyleyebilirim.
Akaryakıt konusuna geri dönecek olursak rafineri
sıkıntısının çözülmesi durumunda bile fiyatların yerinden çok oynamayacağı gibi
bir görüş hakim. Eskiden ham petrol üretimindeki sıkıntılar nedeniyle
fiyatların yükseldiğini söyleyen otoriteler şimdi ise işleme kapasitesine
takılmış durumda.
Aslında akaryakıt fiyatlarındaki yükselme bir anlamda
havacılıkla sınırlı olmasa bile cari açığın artmasına sebep olan önemli bir
etken olarak ekonomide karşımıza çıkıyor.
Umarım Türk sivil havacılığındaki şirketlerin becerileri
akaryakıt fiyatlarına bağımlı olmak gibi elde olmayan kriterlerle şekillenmez.
