THY ve Sunexpress’in yeni hamleleri
Türk Hava Yolları bir açıklama yaparak Ankara merkezli düşük maliyetli taşıma şirketini bu yaz hayata geçireceğini duyurdu. Yarıya yakını THY'ye ait olan Sunexpress ise Sabiha Gökçen merkezli yurt içi ve dışı uçuşlara başlayacağını açıkladı. Hayırlı uğurlu olsun. Olsun da; THY eğer iç hatlarda özel havayolu şirketleriyle rekabet edecekse o zaman ikili hava anlaşmalarından doğan ayrıcalıklarını da özel sektöre açmalı. Yoksa; "Hem cam kenarı olsun hem esmesin" mantığı oldukça bencilce gözüküyor.
İç hatlarda, THY sorumluluğunda ve pilotundan uçağına, bakımından yakıtına tamamen aynı ekipmanlarla düşük maliyetli yolcu uçurup yani daha doğrusu daha ucuza yolcu uçurup dış hatlarda tekel olmaya devam etmenin ticari mantığı yoktur. "THY iç hatlarda ucuza yolcu uçurmasın" demiyorum. Elbette uçursun. Bu durum yolcuya yani halka yarayacak bir durumdur. İyi de bu şirket zarar ederse ettiği zararı kim karşılayacak? Ben kendi soruma kendim cevap vereyim elbette Türk Hava Yolları'nın bizatihi kendisi.
E peki sormazlar mı; "Devletin kasasından sübvanse ettiğin bir uçuş programı nasıl olacak?" diye.
Bana kimse bu şirketin ayrı olacağını söylemesin. Yakıt indirimini THY volümünden alacaksın. Teknik bakımlarını, parça alımlarını, uçak kira anlaşmalarını aynı şekilde yapacaksın. Teknik ekibini, uçuş ekibini, kabin ekibini aynı havuzdan kullanacaksın, sonra da "Ben ayrı bir şirket kurdum" diyeceksin. Bence yemezler.
Sonra muhasebeyi ve belki de ki şu ana kadar böyle olacağı açıklanmamasına rağmen, yönetimi ayıracaksın ama elbette aynı çatı altına koyacaksın. Ucuz seferlerinin olduğu saatlerde pahalılar olmayacak. Kendi kendine bir alternatif yaratarak sinerjisinden etini, sütünü, postunu kazanacaksın.
Bununla da yetinmeyip havacılığın yeni yıldızı olan Sabiha Gökçen'e Sunexpress eliyle dış hattı açacaksın. Peki, özel şirketler senin ikili anlaşmalarından doğan ve sadece senin uçabildiğin dış hat uçuş noktalarına sefer yapmak istediğinde ne diyeceksin? Buna da el cevap "Hayır"
Bunun adı rekabet olamaz. Rekabet dediğin unsur aynı şartlar içerisinde yaratılırsa mümkündür. Bunun adı devlet eliyle ticari imtiyaz sağlamaktır. Hayır, işin sonunda yolcuya, vatandaşa yarayacak bir sonuç çıkacak olsa başımın üzerinde yeri var ama bunun sonucunda Pegasus havayolları ancak oturtmak üzere olduğu ticari durumunu kaybeder. Bu işten Pegasus'un ciddi zarar göreceğini anlamak için kahin olmaya gerek yok.
Türk Hava Yolları bence bir kimlik arayışı içerisinde. Ancak sığ bir vizyonla hareket ediyor. Örneğin mali dengelerini tutmak adına özel sektör uçaklarını yurt dışına kiraya verirken "Bu uçakların taşıdığı turisti Türkiye'ye kim getirecek" sorusuna cevap arayacağı yerde, gözünü belini doğrultmaya hem de bunu yaparken vatandaşı en uygun şartlarla taşımaya çalışan özel sektörü dikmesi hiç hoş değil.
Aslında yanlış hesap Bağdat'tan döner ama böyle girift ve uzmanlık isteyen konular genellikle bizim için bir yerden dönmez. Sonra da bir bakmışsın iki yıl sonra iç hat fiyatları tavana vurmuş, yurt dışından yolcuyu adını sanını duymadığımız şirketler fahiş fiyatlarla Türkiye'ye taşıyor. Daha doğrusu belki de Türkiye'ye taşımak yerine başka ülkelere taşıyor. Benden söylemesi, bu hamlenin faturası sektöre ve sonrasında da vatandaşa yani yolcuya pahalıya patlar.
