Onur Havayolları’nda ücretli ikram
Onur Havayolları geçtiğimiz hafta iç hat uçuşlarında bedelli ikram uygulamasına geçti. Büyük lokma yiyip büyük söz söylememek gerek. Pegasus ücretli ikram uygulamasını başlattığında bu durum tüm havayolu taşıyıcılarının yöneticileri arasında alay konusu olmuştu. Neticede ticaret yapılıyorsa bazı şeyleri rakibiniz sizden önce yaptı diye alınmamak gerek. Ne fark eder ki?
Hatırlarsanız, yıllar öncesinden insanları çok şaşırtan havayolu ekonomisiyle ilgili açıklamalar vardı. "Amerikan Havayolları salatanın üzerindeki zeytini ikramdan kaldırmış da yılda bir milyon dolar kâr etmiş" denir ve bu açıklama da hepimizi şaşkına uğratırdı. Çünkü tüm ekonomik açıklamaları kendi gelir gider seviyemizle kıyaslar bir zeytinin bedel toplamının bir milyon dolar etmesi için kaç tane olması gerektiğine akıl sır erdiremezdik.
Her yıl milyonlarca yolcu taşıdığınıza göre zeytini de bu milyonlarla çarpmanız yeterlidir aslında.
Yakıt fiyatları başını alıp gidince herkese yeniden ekonomi yapma devri başladı. 2007 yılının tatlı kâr dönemi havayolları için kapandı. Bu arada Türk Hava Yolları Genel Müdürü Sayın Temel Kotil'in heryerde "Akaryakıt artışını yolcuya yansıtmayacağız" açıklamalarından sonra gizlice akaryakıt harcına zam yapılması ise hiç yakışık almadı bence. Her şeyden önce ayıp. Koskoca şirketin başında duran bir kişinin ne böyle bir dönemece ihtiyacı var ne de kendi lafını yemeye. Bir iddiaya göre genel müdür bunu söylememiş. O zaman tekzip edersiniz. Böyle bir tekzip görmediğimize göre sözün doğruluğuna inanmaktan başka çare kalmıyor.
Onur Havayollarına geri dönecek olursak iç hat mönüsündeki zengin büfesi elbette onları hem her yıl milyonlarca dolarlık bir ikram giderinden kurtaracak hem de bir o kadar gelir sağlamalarına sebep olacaktır. Şahsen kimsenin gökyüzünde bir iç hat uçuşu süresi boyunca açlıktan öleceğini sanmıyorum. Veya herhangi bir yolcunun bir kraker için şirket tercih edeceği veya ikram yok diye başka ulaşım moduna geçeceği düşünülemez.
Durum böyle olunca bu kararın verilmesinde ticari açıdan bizi ilgilendirmemekle birlikte bir miktar geç kalındığı düşünülebilir. Oysa tanıdığımız en tasarruflu şirketlerin başında gelen Onur Air'in bile bu kadar önemli bir geliri son ana kadar yok saymasının sebebi oldukça düşündürücü. Onur Havayollarında bulunan dostlarımız her ne kadar bunun son ana kadar yolcuya ücretsiz ikram sunulması için ertelendiğini savunsa da yolcu sadakatinin ikramla sağlanamayacağını bilecek deneyimdeki yöneticilerini uzun zamandır tanıyorum.
Sonuç olarak bu çılgın rekabet ortamında her bir zeytinin artık büyük önemi var. Ciddi risklerle yönetilen havayolu şirketleri milyonlarca ve hatta milyarlarca dolarlık ciro içerisinde kârlarını santim santim, kuruş kuruş çıkartmak zorundalar.
Bu yakıt maliyetlerinin artışı sürerse gelecek yıllarda bırakın fazla bagajı aşırı kilolu yolculardan bile ekstra ücret istenirse hiç şaşırmamak gerek. Uçak teknolojisi de görünen o ki alternatif yakıt ve olabildiğince hafiflemek üzerine çalışacak artış. Hesaplı Çin malları alırken yaptığımız tasarrufları yine Çin'in artırdığı yakıt maliyetleri nedeniyle katbekat ödeyeceğiz. Görünen o.
